شاید این سوال برای شما مطرح شده باشد که عملکرد موتور جستجوی گوگل به چه صورت است؟ گوگل چگونه نتایج جستجو را برای کاربران نمایش می دهد؟ گوگل چگونه وب سایت هایی با مرتبط ترین مطالب به عبارت جستجوشده را دسته بندی و رتبه بندی می کند؟

در این مقاله به بررسی و پاسخ به سوالات فوق و همچنین موارد زیر خواهیم پرداخت:

• • موتور جستجو چیست؟
  • مراحل کلی عملکرد موتور جستجوی گوگل چیست؟
  • کراول، ایندکس و رنکینگ به چه معناست؟
  • مفهوم کلمات، زبان، منطقه جغرافیایی جستجو و … چه تاثیری بر نتایج جستجو دارد؟
  • چرا دانستن نحوه کار جستجوگر گوگل دارای اهمیت است؟

تعریف موتور جستجو

هر موتور جستجو از دو بخش اصلی تشکیل شده است: پایگاه داده ای که اطلاعات وب را در خود نگهداری می نماید و الگوریتم هایی که محاسبه می کنند که کدام نتیجه باید برای کلیدواژه، عبارت یا پرسش مدنظر کاربر مناسب است و باید رتبه بندی و نمایش داده شود.

در مورد موتورهای جستجوی وب مانند گوگل، پایگاه داده از تریلیون ها صفحه وب تشکیل شده است و الگوریتم ها صدها فاکتور و شاخص مجزا را برای ارائه مناسب ترین نتیجه مورد بررسی قرار می دهند.

طبقه بندی موتورهای جستجو از لحاظ عملکرد

نتایج حاصل از بررسی ها نشان داده است که بهترین و معروف ترین موتورهای جستجو وب در حال حاضر به ترتیب موارد زیر هستند:

• گوگل
• بینگ
• یاهو
• بایدو
• یاندکس
• داک داک گو

با توجه به اینکه در این میان گوگل از بقیه معروف تر و دارای کارایی و مورد استفاده بیشتری است در این نوشتار به بررسی نحوه کار موتور جستجو گوگل می پردازیم.

نحوه عملکرد موتور جستجوی گوگل

برای پاسخ به سوال موتور جستجوی گوگل چگونه کار می کند؟ می بایست دو مولفه رفتار کاربران و به تبع آن رفتار گوگل را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم. زیرا واضح است که افکار و رفتار کاربران به صورت کلمه ها و عبارت های جستجو و پاسخ گوگل به آن به صورت نتایج حاصل از جستجو نمود پیدا می کند.

در حقیقت فرآیند دسته بندی مطالب توسط گوگل بسیار پیچیده است و معمولا گوگل نیز تمامی جزییات کار خود را منتشر نمی کند. اما از آزمایشات و تجربیات کارشناسان و متخصصان سئو و صاحبان وب سایت های بزرگ و کوچک (وبمسترها) و بررسی نتایج حاصل از آزمایش های فراوان می توان تا حدودی به رفتار گوگل پی برد.

برای درک بهتر فرآیند جستجو بهتر است از دو جنبه به این موضوع نگاه کنیم:

• کاربران (که طبیعتا جستجوکننده ها و وبمسترها را شامل می شود)
• گوگل

فرض کنید شما کاربری هستید که وارد نرم افزار گوگل سرچ شده و می خواهید کلمه، عبارت یا حتی جمله ای را جستجو نمایید، انتظار شما از گوگل چیست؟ جواب این سوال واضح است: اینکه گوگل به شما مرتبط ترین و معتبرترین نتایج را در سریعترین زمان ممکن نمایش دهد.

حال خود را جای گوگل قرار دهید. از دیدگاه گوگل چطور؟ فرض کنید شما موتور جستجوی گوگل هستید و کاربری نمایش نتایج حاصل از جستجوی فلان کلمه، عبارت یا جمله را از شما طلب می کند. چه چیزی بایستی برای وی نمایش دهید؟ مطمئنا بازهم همان مرتبط ترین، معتبرترین و نتایج در سریعترین زمان ممکن.
پس مهمترین رسالت گوگل «نمایش مرتبط ترین نتایج» به کاربران می باشد.

با توجه به توضیحات فوق برای اینکه گوگل «مرتبط ترین و مطمئن ترین نتایج ممکن را در کوتاه ترین زمان» به کاربر نمایش دهد بایستی چه کند؟ راه حل و ابزار گوگل برای این کار چیست؟ برای درک بهتر این فرآیند در ادامه به بررسی شاخص های فوق می پردازیم:

الف) ارتباط و اعتبار (نمایش مرتبط ترین و مطمئن ترین نتایج): من اگر گوگل بودم برای اینکه در زمینه نمایش مرتبط ترین و معتبرترین نتایج جستجو موفق شوم این کارها را انجام می دادم:

1. همواره رفتار کاربران را مورد بررسی قرار می دادم تا هر چه بیشتر خود را به افکار و علایق آن ها نزدیک نمایم.
2. وبمسترها را تشویق می کردم که مطالب باکیفیت تر و کاربرپسندتر منتشر نمایند.
3. با اسپمرها به مقابله می پرداختم.
4. وب سایت های متقلب را جریمه و از نتایج جستجو حذف می کردم.
5. همواره الگوریتم هایم را بروزرسانی می کردم تا اشتباهاتم کمتر شود و مرتبط ترین نتایج را در اختیار کاربران قرار دهم.

شرکت گوگل در سال 1999 توسط سرگئی برین و لری پیج پا به عرصه وجود نهاد و از زمان تاسیس تاکنون برای تحقق هریک از موارد فوق چالش های مختلفی را پشت سرگذاشته است. گوگل از همان ابتدا دستیابی راحت کاربران به اطلاعات را سرلوحه خود قرار داد.

هدف گوگل این بود که به کاربران کمک نماید به جای بررسی هزاران صفحه و سایت های متعدد به راحتی موضوع های مدنظر خود را در آن وارد کرده و نتایج را به سرعت مشاهده نمایند.

کم کم وبمسترها و دریافتند که با بکارگیری کلمه های کلیدی در صفحات وب سایت خود و همچنین برخی ترفندهای زیرکانه می توانند به رتبه های بهتری دست یابند.

الگوریتم گوگل به شکلی بود که با استفاده هرچه بیشتر از کلمات کلیدی رتبه ارتقاء می یافت. لذا فضایی رقابتی براین امر حاکم شد و پای اسپمرها که تعداد زیادی کلمه کلیدی را غیرمرتبط با مطالب اصلی صفحه خود را در وب سایت و صفحات خود پنهان می کردند و به واسطه این کلمات کلیدی رتبه می گرفتند به قضیه بازشد.

بدین ترتیب گوگل برای مقابله با این چالش و تنگ کردن عرصه بر اسپمرها نخستین بروزرسانی خود را در نوامبر 2003 با استفاده از قطعه کدی به نام «فلوریدا» ارائه داد و سبب شد که ترفند استفاده از کلمات کلیدی بیش از حد عملا بی فایده شود.

با گذشت زمان و پیچیده تر شدن فرآیند ارتقاء رتبه در گوگل، اسپمرها به دنبال روش های جایگزین و گوگل به دنبال کارآمدتر کردن الگوریتم های خود است.

اولین بروزرسانی بزرگ گوگل در سال 2012 اتفاق افتاد و هدف آن مبارزه با وب سایت هایی بود که با تعداد بسیار زیادی لینک با انکرتکست یکسان به یک صفحه اشاره داشتند و بدین ترتیب چنین وب سایت هایی از نتایج جستجو حذف شدند.

به دنبال این مساله و اعتراضات فراوان مدیران برخی وب سایت ها گوگل استدلال کرد که تعداد بسیار زیاد اینگونه لینک ها عادی نبوده و نشان می دهد آن وب سایت قصد فریب سیستم رتبه بندی را دارد.

با این توضیحات می توانیم به بررسی عمیق تر این فرآیند بپردازیم. این کار را با مطرح کردن این سوال ادامه می دهیم: وقتی کاربری کلمه یا عبارتی را در باکس جستجوی گوگل وارد می کند چه اتفاقی می افتد؟ اگر شما جای گوگل بودید هنگام تایپ عبارت جستجو توسط کاربر، برای نمایش مرتبط ترین نتایج به بررسی چه چیزهایی می پرداختید و چه معیارهایی را در نظر می گرفتید؟

اگر از من بپرسید من موارد زیر را ذکر می کردم:

1. بررسی کلمه یا عبارت جستجوشده
2. در نظرگرفتن صنعت و موقعیت جغرافیایی
3. مقایسه نتیجه حاصل از بررسی موارد قبل با وب سایت های ایندکس شده
4. دسته بندی و رتبه بندی صفحات و نمایش به کاربر

بیایید این موارد را با جزییات بیشتری مورد بررسی قرار دهیم. وقتی کاربر عبارتی را در گوگل جستجو می کند، موتور جستجو ابتدا به بررسی و تحلیل تک تک کلمات و سپس کل عبارت در کنارهم می پردازد.
در هنگام بررسی مواردی مانند زبان، املای کلمات، معنا و ارتباط آن ها با یکدیگر مورد بررسی قرار می گیرد. برای اثربخشی بهتر نتایج صنعتی که کلمه یا عبارت موردنظر به آن تعلق دارد (مانند کلمات مرتبط با محصولات تجاری، خدمات و …) مدنظر قرار می گیرد و همچنین بررسی منطقه جغرافیایی جستجو نیز از دیگر مواردی است که می تواند به ارتباط بهتر نتایج با مطلب جستجو شده کمک کند.

سپس نتیجه حاصل با صفحات ایندکس شده قبلی مقایسه و مرتبط ترین صفحات و نتایج، استخراج و دسته بندی می گردد و برای کاربر در صفحه نتایج جستجو (SERP) نمایش داده می شود.

ب) نمایش نتایج در سریعترین زمان ممکن: در صورتی موتور جستجو می تواند به این مهم دست یابد که برای این امر از قبل برنامه ریزی نموده و اطلاعات لازم را برای فراخونی هر چه سریعتر ذخیره، سازمانی دهی، مرتب و منظم نماید. من اگر گوگل بودم برای اینکه معتبرترین نتایج را در کمترین زمان به کاربر نمایش دهم این کارها را انجام می دادم:

• دریافت و ذخیره URL وب سایت ها، برنامه ریزی برای سرکشی منظم به آن ها و بررسی آپدیت های مطالب و محتوا
• استخراج مطالب مهم و تجزیه و تحلیل و دسته بندی آن ها 
• فهرست بندی مطالب دسته بندی شده
• بررسی مجدد و مکرر وب سایت ها و بارگیری URL های اضافه شده

شکل زیر این موضوع را نشان می دهد:

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که موارد مطرح شده در قسمت ب برای اجرای هرچه بهتر بخش الف نیز بسیار موثر است. یکی از دلایل این مساله آن است که ذخیره و دسته بندی اطلاعات می تواند به رتبه بندی و نمایش وب سایت های دارای اعتبار بیشتر و خوشنام (وب سایت های قدیمی تر و وب سایت هایی که توانسته اند نظر کاربران را به خود جلب نمایند و در بلند مدت قوانین گوگل و همچنین شرایط و ضوابط مدنظر کاربران را رعایت کرده اند و از این راه کسب اعتبار نموده اند) نیز کمک شایانی نماید.

نتیجه گیری: